Sürmenaj Nedir? Aşırı Yorgunluk Neden Olur?

Sürmenaj, zihinsel ve fiziksel aşırı yorgunluktur. Çok fazla dinlenemeyen ve stresli bir yaşantı benimseyen kişilerde görülmesi olasıdır. Kişi, normalde keyif aldığı şeyleri yaparken bile kendisini yorgun hisseder. Özellikle gündelik yaşantıyı olumsuz yönde etkileyen sürmenaj durumunun ihmal edilmesi halinde ciddi sağlık sorunlarına sebebiyet vermesi de olanaklıdır. Baş ağrısı, kas ağrıları, yorgunluk gibi belirtilerle kendisini gösteren aşırı yorgunluk halinin geçmesi adına yaşam tarzı değişiklikleri ve stres yönetimi gibi adımların atılması gerekir.

Sürmenaj Neden Olur?

Sürmenaj genellikle uzun süreli stres altında kalmak ve yoğun bir iş temposuna sahip olmak gibi nedenlerle ortaya çıkar. Özellikle iş hayatında yoğun olan kişiler, kendilerine dinlenecek vakit ayıramaz. Bu durum, enerjilerinin azalmasına neden olur. Öte yandan zorlu yaşam koşulları, sürekli zihinsel bir yoğunluk; sürmenajın tetikleyicileri arasında yer alır.

Sürmenaj Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Sürmenaj çeşitli semptomlarla karakterize edilir. Hem ruhsal hem de fiziksel semptomlarla kendisini gösteren sürmenaj belirtileri arasında unutkanlık ve dağınıklık, dikkat dağınıklığı, aşırı sinirlilik hali, karar vermede zorluk yaşama yer alır.

Aşırı Yorgunluğun Fiziksel Belirtileri

Sürmenaj fiziksel semptomlarla kendisini gösterebilir. Aşırı yorgunluk halinin neden olduğu fiziksel semptomlar ana hatlarıyla şu şekildedir:

• Uyku bozuklukları
• Baş ağrısı
• Çarpıntı, mide bulantısı, sindirim problemleri
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması, buna bağlı olarak sık sık hastalanma
• Kas ağrıları, boyun ve sırt gerginliği

Ayrıca sinirlilik, içine kapanma, ilgisizlik ve sosyal hayattan çekilme; aşırı yorgunluğun davranışlar semptomlarıdır. Bu tür belirtiler, kişinin hem gündelik hem de iş hayatına olumsuz etkide bulunur.

Aşırı Yorgunluğun Ruhsal Belirtileri

Sürmenaj, ruhsal olarak da birtakım belirtilere neden olur. Kişi, kendisini kaygılı ve huzursuz hisseder. Öte yandan karar vermekte zorlanır. Motivasyonunu kaybettiği için iş hayatında istediği verimi alamaz. Duygusal boşluk hissi, daha önce keyif aldığı şeyleri yapmasına engel olur. Unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu ve yoğun yorgunluk hissi; aşırı yorgunluğu işaret edebilir.  

Aşırı Yorgunluk ve Uyku Hali

Sürmenaj, kişinin kendisini sürekli olarak çok yorgun hissetmesine neden olur. Dinlenmesine rağmen yorgunluk hissi geçmez. Ayrıca yorgunluğa bağlı olarak tükenmişlik ve isteksizlik de ortaya çıkar. Klasik fiziksel yorgunluktan farklı olan sürmenajda kişi sabah uyanmakta zorlanır. İşe başlama noktasında büyük bir isteksizlik hisseder.

Aynı zamanda enerji düşüklüğü gün boyunca kendisini belli eder. Bu konuda yapılan ve Journal of Occupational Health Psychology’de yayımlanan bir araştırmaya göre uzun süreli stres enerji regülasyon sistemlerini bozar.

Sürmenajın Etkileri

Sürmenaj hem iş hayatına hem de kişisel hayata önemli ölçüde etkide bulunur. İş hayatında kişi, düşük verimlilikte çalışır. Motivasyonu azalan kişinin iş tatmininde de azalma meydana gelir. Kişisel hayatta ise gerginliğe neden olan sürmenaj, sosyal etkinliklerden kaçınma ve genel yaşam memnuniyetinde azalma gibi durumlara sebebiyet verir.

Sürekli Yorgunluğun (Sürmenaj) İş Hayatında Etkisi

Sürmenaj hastalığı iş hayatında motivasyonun azalması, iş verimliliğin düşmesi ve başarısızlık gibi sonuçlara neden olur. Yeni projelere dahil olmak istemeyen kişi, iş hayatında motivasyonunu kaybettiğinden bu durum özel hayata da olumsuz etkide bulunur.

Sürekli yorgunluğun iş hayatındaki etkilerini detaylı bir şekilde şu şekilde ifade etmek olanaklıdır:

Görevlerin yerine getirilmesi sırasında daha yavaş hareket edilir. Bu ise iş hayatında verimliliğe neden olur.

Uzun vadede işten çıkma gibi sonuçlar doğurur.

Özellikle grup çalışmalarında iletişimsizlik kendisini hissettirir. Doğru iletişim kurulamaması, ekip çalışmalarını olumsuz etkiler.

Yoğun iş yükü altında kalan kişi kendisine zaman ayıramadığı için aşırı yorgunluk hali baş gösterebilir. Bu durum, iş hayatında birçok noktada kendisini belli ettiğinden sürmenajın hem çalışan hem de işveren açısından birçok olumsuz sonuca neden olduğunu belirtmek mümkündür.

Sürekli Yorgunluğun (Sürmenaj) Kişisel Hayatta

Sürmenaj iş hayatını olumsuz etkilediği gibi kişisel hayatta da birtakım sorunlara neden olur. Sürekli yorgunluğun sosyal ilişkilerden uzaklaşma gibi bir etkisi bulunur. Kişi, içine kapanarak yalnız kalmak ister. Aile ve arkadaşlarla geçirilen zaman azaldığından kopuklukları ortaya çıkar.

Ayrıca sürekli yorgunluk, sürekli motivasyon kaybına da neden olur. En sevdiği aktiviteleri bile yakmaktan kaçının kişi, hobilerini ihmal eder ve hayattan tat alma konusunda sorun yaşar.  Bu tür durumlar, duygusal dengesizliğin de ortaya çıkmasına neden olur. Normalde sakin bir hayat yaşayan kişi, ufak sorunları bile büyütür.

Son olarak sürekli yorgunluğun yaşam kalitesinde gözle görülür bir azalmaya neden olduğunu söylemek olanaklıdır. Duygusal ihtiyaçlar ötelendiği gibi kişisel bakım da göz ardı edilir. Bu durum, özsaygının zedelenmesine sebebiyet verir.

Sürmenaj ve Depresyon Arasındaki Bağlantı Nedir?

Sürekli yoğunluk ve hızlı tempolu bir yaşamın neden olduğu sürmenaj ve depresyon arasında kuvvetli bir ilişki bulunur. Aşırı yorgunluk durumunun giderilmemesi, zaman içinde sorunun büyümesine neden olur. Dolayısıyla zamanla daha derin bir ruhsal hastalık olan depresyonun ortaya çıkması olasıdır.

Sürmenajın depresyonun habercisi olabileceğine dair çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Journal of Clinical Psychology’de 2015 yılında yayımlanan bir çalışmaya göre aşırı yorgunluğun görüldüğü kişilerde depresif semptomların gelişme riski yüksektir.

Aşırı yorgunluk ve sürmenaj birbirine bazı noktalarda son derece benzer. Depresyon, hayatın tüm alanlarına yayılan çok daha derin bir ruhsal bozukluktur. Sürmenajın zamanında kontrol altına alınması, depresyon riskinin azalmasını destekler.

Sürmenaj ve Tükenmişlik Sendromu Arasındaki Fark Nedir?

Sürmenaj ve tükenmiş sendromu zaman zaman birbirine karıştırılır. Bazı semptomlar her ikisinde de benzerdir. Aşırı yorgunluk ve tükenmişlik sendromunu aşağıdaki gibi karşılaştırmak olanaklıdır:

• Aşırı yorgunluk çok daha kısa süreli olup yeterli dinlenme ile kişinin toparlanmasını sağlar. Bunun yanı sıra tükenmişlik sendromunda kronik bir durum söz konusudur. Ayrıca tükenmişlik sendromu daha uzun sürede gelişir.
• Aşırı yorgunlukta uyku ihtiyacı, fiziksel yorgunluk, konsantrasyon zayıflığı gibi semptomlar ön plana çıkar. Tükenmişlik sendromunda ise umutsuzluk ve sinirlilik, kendini yetersiz hissetme, enerji tükenmesi semptomları görülür.
• Aşırı yorgunluk hali uzun süre yoğun tempoda çalışma, uyku eksikliği gibi nedenlerle ortaya çıkar. Buna karşın tükenmişlik sendromu değer görmeme, uzun süreli duygusal baskı ve kontrol kaybı başta olmak üzere çeşitli nedenlerle meydana gelir.

Dinlenme, iyi ve kaliteli bir uyku, hafif egzersizler ve kişinin kendine zaman ayırması; aşırı yorgunluğun azalmasını destekler. Tükenmişlik sendromunda profesyonel destek alınması gerekir. Ayrıca iş ortamında birtakım değişiklikler ve yaşam tarzının değiştirilmesi gerekir.

Sürmenaj Kimlerde Görülür?

Sürmenaj, özellikle yoğun tempoda çalışan, yüksek duygusal sorumluluk taşıyan meslek grupları ve aşırı mükemmeliyetçi bireylerde görülür. Bu konuda daha detaylı bilgi adına aşağıdaki gibi bir maddeleme yapmak olanaklıdır:

Bazı kişiler yoğun bir iş temposuna sahiptir. Özellikle öğretmen ve doktor gibi zihinsel emek gerektiren meslek gruplarında sorumluluk oldukça yüksektir. Kişi, kendisine zaman ayırmadan ve uzun süre dinlenmeden çalışmak zorunda kalabilir. Bu durum, aşırı yorgunlukla sonuçlanan bir sürecin başlamasının nedenleri arasındadır.

Aşırı mükemmeliyetçi kişilerin kendisinden beklentisi oldukça fazladır. Bu tür bir karakter özelliği, kişinin sorumluluklarını zamanında ve en iyi şekilde yerine getirmesi için kendisini zorlamasına neden olur. Dolayısıyla aşırı mükemmeliyetçi kişilerde aşırı yorgunluğun görülmesi olasıdır.

Yüksek duygusal sorumluluk taşıyan meslek gruplarında empatik yorgunluk görülebilir. Bu konuda yapılan ve 2020 yılında International Journal of Environmental Research and Public Healt dergisinde yayımlanan bir çalışmada koronavirüs döneminde sağlık çalışanlarının %70’ininin orta veya yüksek düzeyde yorgunluk hali yaşadığı ortaya konmuştur.

Bunların yanı sıra kendisini yalnız hisseden veya destek görmeyen bireylerde de aşırı yorgunluğun gözlemlendiğini belirtmek mümkündür. Ayrıca iş ya da aile çevresinde duygusal baskı altında kalan bireyler de kendilerini bir süre sonra fiziksel ve ruhsal anlamda yorgun hissedebilir.

Aşırı Yorgunluk Sürmenaj Nasıl Geçer?

Sürmenajın kontrol altına alınması, özellikle ilerleyen süreçte depresyon semptomlarının görülmesini engeller. Bu nedenle aşırı yorgunluğun zamanında fark edilmesi ve yaşam tarzı değişikliklerinin gerçekleştirilmesi gerekir. Aşırı yorgunluğun giderilmesi için atılabilecek adımlar ana hatlarıyla şu şekildedir:

Psikolojik Müdahale: Fiziksel ve ruhsal aşırı yorgunluk halinde psikolojik destek bir hayli önemlidir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireyin özellikle stresle başa çıkmasına olumlu etkide bulunur. Bu nedenle Bilişsel Davranışçı Terapi, psikoterapi uygulamaları arasında özel bir yer edinir.

Fizyolojik Aktivite: Düzenli bir şekilde egzersiz yapmak, fiziksel ve ruhsal iyilik adına önemlidir. Yoğun iş temposunun neden olduğu yorgunluğun azaltılmasında önemli bir yere sahip olan spor, beyin kimyasını dengeleyebilir. Bu konuda 2020 yılında Journal of Health Psychology’de yayımlanan bir çalışmaya göre haftada minimum 3 gün 30 dakikalık egzersiz yapan kişilerde aşırı yorgunluk halinin %30 oranında daha düşük olduğu ortaya konmuştur.

Sağlıklı Bir Uyku: Aşırı ya da olması gerekenden daha az uyumak, kişinin kendisini gün içinde enerjisiz hissetmesine neden olabilir. Uyku bozuklukları, gün içinde sinir sisteminin bozulmasına sebebiyet verebildiğinden sağlıklı bir uyku benimsenmelidir.

Sağlıklı Beslenme: Çeşitli vitamin ve minerallerin eksikliği, vücutta yorgunluğa ve enerji düşüklüğüne neden olan faktörler arasındadır. Ayrıca yetersiz beslenmenin zihinsel ve fiziksel yorgunluğu arttırdığını söylemek olanaklıdır. Bu tür sorunların giderilebilmesi için sağlıklı ve düzenli bir beslenme programı benimsenmelidir. Konu ile ilgili yapılan çalışmalardan bazıları, Omega-3 ve B kompleks vitaminlerini dışarıdan takviye eden bireylerde zihinsel tükenmişlik belirtilerinin azaldığını ortaya koymuştur.

Sosyal Destek: Sosyal izolasyon halinde olmak, aşırı yorgunluğu tetikleyen faktörler arasında önemli bir yer edinir. Bu nedenle aile ve arkadaş ilişkilerinin güçlendirilmesi gerekir. Sosyal anlamda aktif olan kişi, kendisini daha az yalnız hisseder. Bu durum motivasyonunu olumlu yönde etkiler.

Sürmenaj nasıl geçer sorusuna verilebilecek cevaplar yukarıdaki gibidir. Sadece dinlenme ile geçmeyen sürmenaj kontrol altına alınmadığında kişi zaman içinde kendisini çok daha enerjisiz, yorgun, tükenmiş hisseder. Bu durum farklı psikolojik sorunların ortaya çıkmasına neden olabildiğinden zamanında bir uzman psikolog tarafından tedavi yöntemlerinin uygulanması önemlidir.

Sürmenaj Aşırı Yorgunluk Halinden Korunma Yolları Nelerdir?

Aşırı yorgunluğun zaman içerisinde kuvvetlenmesi olasıdır. İlk başta önemsiz görünen detaylar ilerleyen süreçte birikerek kişinin kendi içine kapanmasına ve iş hayatı ile özel hayatında çeşitli sorunlar yaşamasına neden olabilir.

Sürmenajdan korunmak için çeşitli adımların atılması gerekir. Bu adımlar ana hatlarıyla şu şekildedir:

Gün içerisinde çalışma ve dinlenme zamanları belirlenmelidir. İşten sonra, dinlenme sürecinde tekrar çalışmak, enerjinin tükenmesine neden olur. Bu durum, bir sonraki gün kullanılacak enerjinin birikmemesi anlamına gelir.

Sağlıklı bir uyku düzeni belirlenmelidir. Uyku, özellikle zihinsel yorgunluğun giderilmesinde önemli bir faktördür. Kalitesiz bir uyku, gün içinde fiziksel ve ruhsal olarak kişinin kendisini yorgun hissetmesine ve motivasyon eksikliğine neden olur.

Fiziksel olarak hareketli olmak, bedenin arınmasını sağlar. Bu nedenle düzenli olarak spor yapmak, bedenin zinde kalmasını destekler. Ayrıca düzenli egzersiz yaparken vücutta endorfin salınımı gerçekleşir. Bu ise stresin azalmasını olanaklı hale getirir. Stresin azalması, enerjinin artması ve kişinin kendisini daha canlı hissetmesini sağlar.

Sosyal ilişkiler, stres yükünün azalmasını destekleyen faktörler arasında yer alır. Fakat her sosyal ilişki aynı etkiyi yaratmaz. Bu noktada, kaliteli ve iyi kurulmuş sosyal ilişkilerin olumlu bir etkiye sahip olduğunu belirtmek mümkündür.

Kişinin bilişsel farkındalığa sahip olması da önemlidir. İsteksizlik ve unutkanlık gibi semptomların ortaya çıkması; zihinsel yorgunluk sinyalleri olabilir. Bu nedenle bu tür semptomlar dikkatle incelenmeli, eğer semptomlar artış gösteriyorsa uzman desteğine başvurulmalıdır.

Sürmenaj Tedavisi Nasıl Olur?

Sürmenaj tedavisi için farklı yöntemlerin bir arada kullanılması olanaklıdır. Özellikle psikoterapi, sürmenajın ilerlemesi ve farklı psikolojik sorunların ortaya çıkmasını engelleyebilir. Ayrıca psikiyatr tarafından gerçekleştirilen muayenede gerekli olması halinde ilaç tedavisine başvurulması da olanaklıdır.

Sürmenaj için kullanılan tedavi yöntemleri ana hatlarıyla aşağıdaki gibidir:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve kaliteli uyku; aşırı yorgunluğun neden olduğu semptomların minimize edilmesini destekler. Düzenli bir şekilde spor yapmak, beyin üzerindeki yorgunluğu azaltır. Aynı zamanda ruh halini iyileştirme etkisi de bulunur. Ruh halini dengeleyen D vitamini, zihinsel enerjiyi destekleyen B vitamini kompleksi ve kasları gevşetme özelliği bulunan magnezyum; zihinsel ve fiziksel tükenmişliği engelleyen vitaminlerdir. Bu nedenle bu tür vitaminler bakımından zengin meyve ile sebzelerin tüketilmesi son derece önemlidir.

Psikoterapi: Kişinin yoğun stresle ve iş yükü ile başa çıkması psikoterapi ile mümkün olabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi başta olmak üzere çeşitli psikoterapi yöntemleri; tükenmişlik hissinin azalması, kaygı ve depresyon semptomlarının minimize edilmesi ve ruhsal enerjinin artması gibi konularda destekleyicidir.

İlaç Tedavisi: Psikiyatrın gerekli görmesi halinde ilaç tedavisinin tercih edilmesi de olanaklıdır. Sürmenaj tek başına herhangi bir hastalık sınıfında yer almaz. Fakat kontrol edilmeyen sürmenajın farklı psikolojik sorunlara neden olması mümkündür. Bu durumda ortaya çıkan psikolojik sorunların tespit edilmesi gerekir. İhtiyaç halinde doktor tavsiyesi ile ilaç kullanımı gerçekleştirilebilir.