Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsistik kişilik bozukluğu; bireyin kendini aşırı derecede önemli görmesi, hayranlık ihtiyacının yüksek olması ve empati eksikliğiyle ilişkilendirilen psikolojik bir rahatsızlıktır. Genellikle ergenlik ya da erken yetişkinlik döneminde belirtiler göstermeye başlar. Söz konusu durum kişinin iş, aile ve sosyal ilişkiler gibi yaşamının farklı alanlarında işlevselliğini olumsuz yönde etkileyebilir.

Narsistik bireyler özel ve ayrıcalıklı olduklarına, başkalarının onları anlamakta zorlanacağı kadar üstün olduklarına inanır. Ayrıca eleştiriye karşı da aşırı hassasiyet gösterebilirler. Eleştirildiklerinde öfke patlamaları ya da aşağılanma hissi yaşayabilirler. Narsist kişilik ise NKB ile karıştırılmaması gereken bir kavramdır. Narsist kişilik özellikleri taşıyan bireyler; kendilerine güvenen, başkaları üzerinde etkili olma arzusu taşıyan ve belirli ölçüde kendini ön plana çıkarma eğilimi gösteren kişilerdir. Söz konusu özellikler, klinik bir rahatsızlık teşkil etmese de aşırıya kaçtığında narsistik kişilik bozukluğuyla benzerlik gösterebilir.

Narsist Ne Demek?

Narsist terimi, psikoloji literatüründe narsisizm kavramıyla ilişkilendirilir. Kişinin kendine yönelik abartılı bir hayranlık beslemesi, başkalarına karşı empati geliştirememe ve sürekli olarak onaylanma ihtiyacı duyması gibi özelliklerle tanımlanır. Bunun yanı sıra narsisizm, temelinde bireyin benlik algısının sağlıksız bir biçimde büyütülmesiyle bağlantılıdır.

Narsisizm özellikleri, kişinin sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyerek başkaları tarafından kibirli, bencil ya da manipülatif olarak algılanmasına neden olabilir. Ayrıca bireyde patolojik bir düzeye ulaştığında narsistik kişilik bozukluğu adı verilen klinik bir durum ortaya çıkabilir. Bu durum ise özgüven eksikliği ve eleştiriye karşı aşırı hassasiyet gibi gizli zayıflıkları maskeler.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsistik kişilik bozukluğu; bireyin kendisini çok önemli görmesi, sürekli olarak ilgi arayışı içinde olması ve empati kurma kapasitesinde eksiklik göstermesiyle alakalı olan psikolojik bir rahatsızlıktır. İlgili durum, yetişkinlik döneminde ortaya çıkarak bireyin sosyal ilişkilerini ve mesleki yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olan bireyler, başkalarının ihtiyaçlarını ve duygularını anlamakta zorluk çekerken kendilerine yönelik eleştirilere karşı da oldukça hassas olabilirler. Bu kişiler; kendilerini üstün görme, hak iddia etme ve özel muamele bekleme eğilimindedir.

NKB’nin gelişiminde genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülür. Çocukluk döneminde aşırı eleştiriye ya da idealize edilmeye maruz kalma gibi yaşantıların da bozukluğun ortaya çıkmasında etkili olabileceği belirtilir. Tanı koyma sürecinde uzmanlar bireyin düşünce, duygu ve davranış kalıplarını dikkatli bir şekilde değerlendirir. Tedavi sürecinde ise psikoterapi yöntemleri ya da psikodinamik yaklaşımlar tercih edilir.

Gizli Narsist Kişilik Nedir?

Gizli narsist kişilik, NKB’nin bir alt türü olarak kabul edilen, dışa dönük ve kendini aşırı beğenen tipik profilden farklı bir karakter yapısıdır. Bu kişiler, özgüven eksikliği ve değersizlik duygusu yaşarlar. Ancak yaşadıkları bu durumları aşırı duyarlılık, içe dönüklük ve manipülatif davranışlarla gizlerler.

Gizli narsistler, sürekli ilgi odağı olmayı arzulamazlar. Bunun yerine dolaylı yollarla başkalarının onayını kazanma eğilimindedirler. Kendi ihtiyaçlarını ön planda tutarken empati eksikliği ve başkalarını kontrol etme arzusu gibi klasik narsistik özelliklerini içlerinde taşırlar.

Söz konusu kişilik tipine sahip olan bireyler, kendilerini eleştiriye karşı çok hassas ve incinebilir hissederler. İlişkilerinde pasif-agresif davranışlar sergileyerek duygusal manipülasyona başvurabilirler. Ayrıca çevrelerindeki insanları kendi değer algılarını desteklemek için kullanma eğilimindedirler.

Özgüven eksikliğine rağmen kendilerini üstün görme ve başkalarını küçümseme eğilimleri de rahatsızlığın bir parçasıdır. Gizli narsistler, başarılarının ya da fedakarlıklarının yeterince takdir edilmediğini hissederek kendilerini mağdur olarak konumlandırabilirler. Böyle bir durum da çevreleriyle kurdukları ilişkilerde sorunlara yol açabilir.

Narsistik Çeşitleri Nelerdir?

Narsistik kişilik bozukluğu temelde pasif, patolojik, kırılgan, manipülatif ve obsesif olmak üzere 5 grupta incelenir. Aşağıda, söz konusu türlere dair detaylı bilgilere yer verilmiştir:

Pasif Narsist

Pasif narsistler, dışarıdan bakıldığında mütevazı ve çekingen görünebilirler. Ancak nahif görünümleri, onaylanma ve takdir edilme ihtiyacının bir yansımasıdır. Pasif narsistler, kendilerini doğrudan yüceltmek yerine dolaylı yollarla başkalarının dikkatini çekmeye çalışırlar. Örneğin; “yardımseverlik” ya da “fedakarlık” gibi nitelikler üzerinden kendilerini önemli ve değerli hissetmek isterler. Pasif narsizmin temelinde ise onay olmaksızın kendi değerini hissedememe yatar.

Patolojik Narsist

Patolojik narsisizm, NKB’nin en yoğun formunu temsil eder. Bu gruba dahil olan bireyler, kendilerini üstün ve ayrıcalıklı olarak görme eğilimindedir. Bunun yanı sıra patolojik narsistler empati yoksunluğu, eleştiriye tahammülsüzlük ve aşırı manipülatif davranışlarla tanınır. Sosyal ilişkilerde sıklıkla çatışma yaratırlar ve çevrelerindeki bireyleri kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere kullanırlar.

Kırılgan Narsist

Kırılgan narsistler, özsaygısı az olan bireylerdir. Söz konusu kişiler, eleştirilere aşırı duyarlıdır ve kendilerine yönelik olumsuz algıları bertaraf etmek için savunmacı tutumlar sergilerler. Bununla birlikte kırılgan narsistler, dış dünyadan gelen tehditlere karşı öfkeli ya da içe kapanık tepkiler verebilirler. Onlar için başkalarının onayı ve takdiri, dengesizliklerini telafi etmek adına büyük bir öneme sahiptir.

Manipülatif Narsist

Manipülatif narsistler, başkalarını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirme ve kontrol etme konusunda ustadırlar. Bireyler, çoğu durumda cazibeli ve ikna edici bir tavır sergilerler. Ancak yüzeysel çekicilik, altta yatan bencil motivasyonlarını gizlemek için bir araçtır. Bunun yanı sıra manipülatif narsistler, başkalarının zaaflarını kullanarak onların üzerinde güç kazanmayı hedefler. İlişkilerde karşı tarafı istismar etme eğilimleri de yüksektir.

Obsesif Narsist

Obsesif narsistler, mükemmeliyetçilik ve kontrol ihtiyacıyla öne çıkar. Söz konusu gruba dahil olan bireyler hem kendilerinden hem de çevrelerinden idealize edilmiş bir performans beklerler. Bunun yanı sıra eleştirilere ve hatalara tahammül edemezler. Böyle bir durum, özdeğerlerini tehdit eden bir unsur olarak algılanır. Obsesif narsistlerin benlik algısı, başarıları ve kusursuzluklarına dayanır. Bu nedenle hata yapma ihtimali ya da başarısızlık, yoğun bir kaygı ve stres kaynağıdır.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Belirtileri

Kendini aşırı önemli görme ve başarılarını ya da yeteneklerini abartma, narsistik kişilik bozukluğu belirtileri arasında yer alır. Bunun yanı sıra aşağıdaki unsurlar da NKB belirtileri olarak değerlendirilir:

• Sürekli takdir edilme ya da hayranlık görme ihtiyacı
• Özel ya da eşsiz biri olduğuna inanma ve yalnızca belirli kişilerin kendisini anlayabileceğini düşünme
• Başkalarının duygularını ve ihtiyaçlarını fark edememe
• İlişkilerde başkalarını kullanma ve kendi amaçlarına hizmet ettirme
• Aşırı kıskançlık ya da başkalarının kendisini kıskandığını düşünme

Yukarıdaki hususların yanı sıra kibirli ya da küçümseyici davranış ve tutumlar sergilemek de narsist belirtileri arasında bulunur.

Narsist Erkek Belirtileri Nelerdir?

Narsist bir erkek; dışarıdan karizmatik, özgüvenli ve çekici biri olarak algılanabilir. Ancak bu özelliklerin altında zayıf bir özgüven ve başkalarından sürekli olarak onay bekleyen bir kişilik yatar. Bunun yanı sıra bireyler, ilişkilerinde genellikle manipülatif ve bencil davranışlar sergiler. Narsist bir erkekte yaygın olarak görülen belirtiler arasında sürekli kendini ön plana çıkarma ve abartılı başarı hikayeleri anlatma eğilimi bulunur. İlgili kişiler, kendi yeteneklerini ya da başarılarını büyütürken diğerlerinin katkılarını küçümseyebilir.

NKB’ye sahip olan erkekler, eleştiriye karşı aşırı duyarlı olup eleştirilere agresif ya da savunmacı tepkiler verebilir. Bunun yanı sıra başkalarının duygularını anlamakta ya da önemsemekte zorlanırlar. Empati eksikliği ise ilişkilerinde sıkça sorunlara yol açar. Sosyal ilişkilerinde yüzeysel bir cazibe sergileyebilirler ancak uzun vadede güven eksikliği ve benmerkezci davranışlar nedeniyle çevrelerindekilerle sağlıklı bağlar kurmakta zorlanırlar.

Narsist Kadın Belirtileri Nelerdir?

Narsistik kişilik özellikleri taşıyan kadınlar; kendilerini abartılı bir şekilde önemli görme, hayranlık arayışı ve empati eksikliği gibi belirtilerle öne çıkar. Söz konusu kişiler, kendilerini diğer insanlardan üstün görme eğiliminde olup başkalarının duygularını ya da ihtiyaçlarını anlamakta ve önemsemekte güçlük yaşarlar.

Kadınlarda narsisizm, fiziksel görünüm ve başarılarına aşırı vurgu yapma, çevrelerinden sürekli onay ya da ilgi bekleme gibi davranışlarla açık bir hale gelebilir. Bunun yanı sıra kişiler, eleştiriye karşı aşırı duyarlıdır. Eleştiri aldıklarında öfke ya da küçümseme gibi tepkiler gösterirler. Ayrıca sosyal ilişkilerinde manipülatif davranışlar sergileyebilir ve ilişkileri  yüzeysel ya da çıkar odaklı olabilir.

Narsist Kişilik Özellikleri

Narsistik kişilik bozukluğu; üstünlük duygusu, empati eksikliği ve başkalarından sürekli onay bekleme gibi davranışlarla kendini gösterir. Narsistler, kendi başarıları ve yetenekleri konusunda abartılı bir inanca sahip olup diğer insanları da kendi çıkarları doğrultusunda manipüle edebilirler.

Narsist Erkek Özellikleri Nasıl Olur?

Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olan erkekler, sıkça kendilerine hayranlık duymak, başarılarını abartmak ve başkalarının onayını sürekli olarak aramak gibi davranışlar sergilerler. Ayrıca eleştiriye karşı aşırı duyarlıdırlar ve başkalarını suçlayarak kendi hatalarını reddederler. Bunun yanı sıra sosyal ilişkilerinde yüzeysel bağlantılar kurar, derin bağlar kurmakta zorlanırlar ve başkalarını kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaya eğilimlidirler.

Narsist Kadın Özellikleri Nasıl Olur?

Narsist kadınlar, kendi değerlerini abartarak sürekli olarak ilgi ve onay beklerler. Çevrelerindeki kişileri ise kendi çıkarları doğrultusunda kullanma eğilimindedirler. Ayrıca eleştiriye karşı aşırı hassas olabilirler ve bu tür durumlarla karşılaştıklarında öfke ya da savunma mekanizmalarını devreye sokabilirler.

Narsist Kişilik Bozukluğu Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Narsist kişilik bozukluğu, ergenlik dönemi ya da erken yetişkinlikte ortaya çıkar. Söz konusu bozukluk, bireylerin kendilerini aşırı şekilde önemli görmeleri, empati yoksunluğu ve başkalarının onayına aşırı derecede bağımlı olma gibi özelliklerle kendini gösterir.

NKB, kişilik gelişiminin kritik bir aşaması olan genç yetişkinlikte bireyin kimlik arayışı ve toplumsal ilişkilerdeki deneyimlerinin etkisiyle öne çıkabilir. Bu dönemde narsistik eğilimler sosyal ve profesyonel ilişkilerde zorluklar yaratmaya başlar. Ancak bazı vakalarda bu özellikler yaşam boyu sürebilir ve ilerleyen yaşlarla daha net bir hale gelebilir.

Narsistik ve Borderline Kişilik Bozuklukları Arasındaki Farklar

Narsistik ve Borderline kişilik bozukluğu, sıklıkla benzer davranışsal özellikler gösteren iki farklı psikiyatrik durumdur. Her iki bozukluk da duygudurumda yaşanan zorluklar, ilişkilerde sıkıntılar ve benlik algısında bozulmalarla ilişkilendirilir. Ancak rahatsızlıklar özdeğer, duygusal istikrar ve başkalarına karşı tutumlar açısından önemli farklar gösterir. Aşağıda, söz konusu rahatsızlıkların arasındaki farklara yer verilmiştir:

• NKB’ye sahip olan birey kendini olağanüstü, özel ve üstün biri olarak görür. Kendine hayranlık duyar ve başkalarından sürekli onay bekler.
• BKB’lı bir kişi kendisini değersiz, yetersiz ve kaotik hisseder. Benlik algısı dalgalanabilir ve istikrarsızdır.
• Narsist kişilerde duygusal tepkiler çoğunlukla öfke, hakaret ya da küçümseme şeklinde ortaya çıkar. Borderline hastalarında ise duygusal tepkiler çok yoğundur ve aniden değişebilir. Öfke, korku, üzüntü ve sevinç gibi duygular yoğun ve dalgalı bir şekilde hissedilir.
• Narsist bireyler, ilişkilerde çıkarcı ve manipülatiftir. İnsanları sadece kendilerinin hayranı olmaları ya da ihtiyaçlarını karşılamaları için kullanırlar.
• BKB’lı kişilerin ilişkilerinde yoğun bağlılık ve terk edilme korkusu vardır.
• Narsistler, sınırlı empatiye sahip olup başkalarının duygusal ihtiyaçlarına duyarsız olabilirler. Kendilerine aşırı odaklanırlar.
• Borderline kişilik bozukluğuna sahip olanlar, başkalarının duygularına duyarlıdır. Ancak duygusal dengesizlikleri nedeniyle bazen aşırı duyarlı hale gelebilirler.

Yukarıdaki unsurların yanı sıra narsist bireyler, kendisini idealize etme eğilimindedir ve büyük bir başarı ya da güç hayalleriyle kendisini tanımlar. BKB’lı kişiler ise kendini kaybolmuş ve sürekli arayış içinde hissedebilir. Kimlik karmaşası yaşar ve aslında kim olduğunu bile bilmeyebilir.

Narsistlik Nasıl Tedavi Edilir?

Narsistik kişilik bozukluğunun tedavisi, psikoterapiye dayanır. Ancak tedavi süreci bireysel farklılıklar gösterebilir. Tedavinin amacı; bireyin empati eksikliklerini gidermek, duygusal ve ilişkisel işlevselliğini artırmak ve benlik değerini sağlıklı bir şekilde yeniden yapılandırmaktır.

Bilişsel davranışçı ve şema terapisi gibi tedaviler, narsistik kişilik bozukluğunun tedavisinde etkilidir. Söz konusu terapiler, bireylerin olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını hem sorgulamalarına hem de değiştirmelerine yardımcı olur.

Narsist Kişilik Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

NKB tedavisi, bireylerin bozukluğu anlaması ve tedavi sürecine aktif katılım göstermesiyle başlar. Bununla birlikte tedavi, psikoterapiye dayalıdır ve en yaygın yöntemlerden biri olan psikodinamik terapiyle yapılır. İlgili terapi, kişinin çocukluk dönemindeki deneyimlerini, narsistik davranışlarının kökenlerini anlamasını sağlar. Süreç, bireylerin kendilik yapılarındaki bozuklukları fark etmelerini ve duygusal boşluklarını dolduracak daha sağlıklı yollar geliştirmelerini hedefler.

Bilişsel davranışçı terapi de NKB’nin tedavisinde tercih edilen bir yöntemdir. BDT, kişinin olumsuz düşünce ve inançlarını sorgulayarak daha gerçekçi düşünme biçimleri geliştirmesine yardımcı olur. Ayrıca tedavide bireylerin empati ve başkalarının duygularına duyarlılık geliştirmeleri sağlanır.

İstanbul Narsist Kişilik Bozukluğu Kişilik Bozukluğu Tedavisi

İstanbul narsist kişilik bozukluğu tedavisi konusunda uzmanlaşmış bir Uzman Klinik Psikolog Onur Cansız, bireylerin psikolojik iyileşme süreçlerinde etkili yöntemler kullanır. Uzman psikolog, tedavi sürecinde Şema Terapi, Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR gibi bilimsel temele dayanan terapötik tekniklere yoğunlaşır. Söz konusu yöntemler, kişilik bozuklukları gibi derin yapısal problemlerin tedavisinde önemli faydalar sağlar.

Onur Cansız, uluslararası düzeyde akredite kurumlardan aldığı eğitimlerle bu alanlardaki becerilerini sürekli güncel tutar ve gelişmeleri takip eder. Terapilerinde kullandığı teknikler, bireylerin duygusal ve psikolojik problemlerini anlamayı, çözüm odaklı bir yaklaşım benimsemeyi amaçlar. Narsistik kişilik bozukluğu hakkında daha fazla bilgi almak ve randevu talebi oluşturmak için Uzm. Psk. Onur Cansız ile iletişime geçebilirsiniz.