Asperger sendromuna sahip bireyler, dış dünya ile biraz farklı bir etkileşim içerisindedir. Sosyal etkileşimlerde zorluk yaşamalarına karşın bazı konularda bilgi birikimleri oldukça güçlü olabilir. Asperger sendromu bireylerin günlük yaşamında zorluluklar yaratır. Çocukların okul yaşantısında sosyallik ve iletişim sorunları yaşamalarına sebebiyet verir. Kuralları anlama ve sürdürme de sorun yaşarlar. Diğer otizm tanılarından farklı olarak bilişsel veya dil becerilerinde sorunlar olmamasıdır. Mimik, beden dili, mizah, mecazlar ve iletişim sorunları yaşamalarıdır.
Asperger Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Asperger sendromuna sahip bireyler, sosyal ve duygusal açıdan zorluklar yaşarlar. Bu farklılıkları fark etmeleri bireylerin beceri geliştirme ve destek isteme arayışlarına katkı sunabilir.
- Asperger Sendromuna sahip bireyler, sosyal iletişim ve etkileşim sorunları yaşarlar. Duygusal ifadeleri göstermekte, jest ve mimikleri anlama da sorun yaşamaktadırlar. Sosyal kuralları anlamakta zorlanırlar.
- Yoğun ilgi alanları ve dikkat çekici tutkuları vardır. Bu yoğun ilgi alanları onları bir konu da derin bilgi birikimine sahip hale getirir. Bu durum kimi zaman onları sosyal ortamdan izole eder ve uzaklaştırır.
- Günlük yaşam içerisinde düzen ve rutinleri vardır. Bu tekrarlayan rutinler güvende hissetmelerini sağlar. Değişiklik kaygı verici olabilir. Tekrarlayan tek tip davranış örüntüleri ve tekrarlayan tercihleri olabilir.
- Duyusal açıdan hassasiyetleri olabilir. Bu hassasiyetler çevreyi algılama açısından zorluk yaratır. Parlak ışıklar, yoğun sesler ve belirli dokular hassasiyet yaratabilir.
Asperger sendromuna sahip kişiler ihtiyaçlarını ve zorlantılarını fark etmesi güçlü yönlerini ortaya koymaları için büyük önem taşır.
Asperger Ne Demek?
Asperger sendromu, otizm spektrum bozukluklarına ait bir tanıdır. Kişilerin sosyal etkileşimlerinde, iletişim ve davranış kalıplarında farklılık görülmektedir. Bu farklılıklar temel olarak sosyal iletişimi sürdürme ve anlamada yaşanan zorluklardır. Asperger Sendromu engellilik durumu değildir. Farklılık olarak görülmelidir. Bireylerin sosyal beceriler yönünden zayıf fakat bazı alanlarda derin ve değerli başarıları vardır.
Bu sorun neden ortaya çıkar? Bu durumun nedenini bilim insanları halen tam olarak çözebilmiş değil. Genetik faktörler rol alabileceği ve çevresel etmenlerle bu durumun ortaya çıkabileceği düşünülmektedir. Asperger sendromuna sahip kişiler ortalama bir zekanın daha üstünde zekaya sahip oldukları düşünülür. Bu durumun nedeni tek tipleşmiş genel bir konuya yoğun ilgi duymaları ve o alanda derin bilgi birikimine sahip olabilmeleridir. Bir yanda da bireylerin jest ve mimikleri anlamada zorlandıkları görülür.
Yetişkinlerde Asperger Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Asperger sendromu, yetişkinler için detaylı incelenmesi gereken bir nörogelişimsel farklılıktır. Sosyal, duygusal ve duyusal alanlarda görülmektedir.
- Sosyal zorluklar, iletişimi sürdürmekte zorlanma, jest ve mimikleri anlamada zorluk görülür.
- Yoğun ama tek düze detaylı ve derin ilgi alanları vardır.
- Rutine bağlılık ve rutinleri bırakmakta zorlanma, aynı davranışları sergilemenin yoğun isteği yeni şeyler denemeye karşı kaygılı olabilirler.
- Duyusal hassasiyetler yaşayabilirler. Gürültü, ışık ve dokular rahatsızlık verebilir.
- Empati göstermek ve diğer insanlarla uyumlanma da zorluklar yaşarlar.
Bu belirtiler her kişide farklı görünüm halleriyle kendini gösterir. Bu belirtileri bir uzman eşliğinde yorumlamak gerekir.
Asperger Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Asperger sendromunun nedenleri halen araştırılmaktadır. Bu sendroma neden olabilecek başlıca faktörlere yer verilebilir.
- Genetik Faktörler: Ailesel bir alanda daha sık görülen bir sorundur. Ailede benzer tanılar veya sendromlar taşıyan bireylerin varlığı genetik bir aktarımın işareti olabilir. Bu genetik materyalin insan beynini nasıl etkilediği ise halen araştırılan bir konudur.
- Beyin Yapısı ve Farklılıkları: Beynin yapısal ve fonksiyonel bazıfarklıkları bu duruma neden olabilir. Beynin sosyal etkileşim, empati ve iletişim alanlarında farklı çalışma işleyişi görülebilir.
- Çevresel Etkiler: Erken çocuklukta veya anne karnında maruz kalınan enfeksiyonlar, toksinler gibi çevresel etmenler beyin gelişimi üstüne etki yapabilir.
- Erken Gelişim Özellikleri: Bebeklik ve çocukluk döneminde sosyal becerileri öğrenme, kazanma ve sergileme konusunda yaşanan zorluklar bu durumun ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu sebeple Aspergerli bireylerin gelişim öyküsü ve aile yapısı detaylı öğrenilerek süreç hakkında yorum yapılmalıdır.
Asperger sendromunun gelişimi multifaktöriyel ve faktörler arasında etkileşimlerin sonucu olduğu düşünülmektedir. Bu durum bireyin kendine özgü faktörleri anlaması ve sendromun gelişimini anlamlandırması doğru bir tedavi stratejisi için önemlidir.
Asperger Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
Asperger Sendromu tanısı, uzman tarafından kapsamlı test ve klinik gözlemler sonucu konulmaktadır. Sosyal beceriler, iletişim tarzı ve davranışlar üzerine belirli değerlendirmeleri kapsar. Tanılama sürecinde kişisel geçmiş, aile öyküsü ve hastanın bugün ki şikayetleri değerlendirilir. Uluslararası kılavuz olarak DSM-5 tanılama sistemi ve kriterleri baz alınır. Bu sorun sıklıkla çocukluk ve ergenlikte tanı konulması ile tanınmış olsa da yetişkinlik döneminde de tanı konulabilir.
Sosyal beceri eksiklikleri ve tek bir alanda yoğun ama dar ilgi alanları ile karakterize durumlarla kendini gösterir. Kişilerin seans içerisinde gözlemlenmesi de klinik gözlemin önemli parçasıdır. Asperger Sendromu için psikolojik testler ve gözlemler değerlendirmenin elemanlardır. Tanı konarken diğer bozukluklarla karışmaması için detaylı yaşam ve şikâyet öyküsü almak gerekir.
Asperger Sendromu Nasıl Anlaşılır?
Bireyler sıklıkla sosyal etkileşim konusunda güçlükler yaşarlar ve ilgi duydukları şeyler tek düze, benzer ilgi alanları ve dar çerçeve de çok bilgi sahibi olacak şekilde olduğu görülür. Sosyal ipuçlarını anlamakta zorluk yaşarlar. Gelişimin sosyal olmayan parçaları diğer insanlarla eşit gelişmişliğe sahiptir. Fakat sosyal beceriler, duygusal tepkiler ve beden dili gibi konularda topluma uyum sağlamakta zorluklar görülebilir.
Rutinlerine bağlı kalan, sıra dışı, takıntılı veya tek tip davranışları tekrarlayan bir görünüm sergileyebilirler. Bu semptomlar erken yaşlarda fark edilebilir olmasına karşın yetişkinlik döneminde keskinleşir ve görünür hale gelebilir.
Yetişkinlerde Asperger Sendromu Nasıl Anlaşılır Edilir?
Yetişkin bireylerde Asperger sendromu, sosyal iletişim becerilerindeki zorlukla ve aşırı odaklanılmış dar ilgi alanları ile kendisini gösterir. İnsanlarla kurulan iletişim de iletişim ipuçlarını anlamak ve tanımak onlar için zor olabilir. İnsanlarla empati kurma ve duygusal uyum konusunda zorluklar yaşayabilirler. Vücut dili, ses tonlamaları olaylardan kopuk ve farklı görülebilir. Sosyal ilişkilerde rahat bağ kurmazlar. Toplu ortamlardan kaçınırlar. Alışkanlık dedikleri davranışlar tek tipleşmiş tekrarlayan rutinlerdir. Uzmanlar yetişkinlerde Asperger sendromunu değerlendirirken çocukluk öyküsünden başlayan, tüm yaşamın gelişim evrelerini inceleyerek tanılama yaparlar.
Asperger Sendromu Ve Otizm Farkı Nedir?
Asperger Sendromu ve Otizm arasında belirli farklar vardır. Bu farklar tablo üzerindeki özelliklerden anlaşılabilir.
| Özellik | Asperger Sendromu | Otizm |
| Dil Gelişimi | Normal veya ileri düzeyde | Genellikle dil gelişiminde gecikme olabilir |
| Sosyal Etkileşim | Sosyal beceri eksiklikleri, empati zorluğu | Belirgin sosyal etkileşim zorlukları |
| İletişim | Sözlü iletişimde zorluklar olabilir, ancak dil gelişimi iyidir | Sözlü iletişimde ciddi zorluklar ve gecikmeler olabilir |
| Zihinsel Yetenekler | Genellikle normal zekâ, öğrenme güçlüğü yok | Zihinsel engel veya öğrenme güçlüğü olabilir |
| Davranışlar | Dar ilgi alanlarına odaklanma, takıntılar olabilir | Tekrarlayan davranışlar, dar ilgi alanları olabilir |
| Belirginlik Yaşı | Ergenlik veya yetişkinlikte fark edilebilir | Genellikle erken yaşlarda belirginleşir |
| Duyusal Hassasiyet | Bazı duysal hassasiyetler olabilir | Daha belirgin duysal hassasiyetler görülebilir |
Asperger Sendromu ve Otizm arasında tabloda yer alan belirti farklarını gözlemleyerek ayrım yapabilirsiniz.
Asperger Sendromunun Günlük Hayata Etkisi
Asperger sendromu, günlük yaşamın tümünü etkiler. İş yaşamında, duygusal ilişkilerinde, aile yaşantısında ve eğitim sürecini zorlaştırır. Sosyal etkileşimdeki güçlükler insanın derin bağlar kurmasının önünde engel oluşturur. Yanlış anlaşılmalara ve ikincil psikolojik sorunlar gelişmesine neden olur.
Örnek; Tekrarlayan davranışları sergileyen biri olmaları nedeniyle insanlar tarafından ilgisiz, alakasız ve asosyal olarak tanımlanabilirler. Bu tanımlamalar arttığında bireyin özgüvenini zedeleyerek sosyal izolasyona neden olabilir.
Grup ortamına uyum sağlamak da zorluklar olabilir. Duyusal hassasiyetler kalabalık ve karmaşık uyaranlara karşı yaşamı güçleştirir. Pozitif etkileri de gözlenebilir. Dar ve yoğun ilgi alanları nedeniyle bir alanda başarılı ve derin bilgi sahibi olabilirler.
Asperger Tedavi Yöntemleri
Asperger Sendromunun tedavisi bireye özgüdür. Beceri geliştirmek için davranışsal terapiler, role play uygulamaları, olumsuz inançları değiştirmek için psikoterapi, duyusal hassasiyetleri aşmak için maruz bırakma tedavileri uygulanabilir. Sosyal beceri eğitimleri, duyusal entegrasyon terapisi ve eğitimsel destekler süreçte rol alır.
Asperger Sendromunun Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Asperger Sendromunun tedavi sürecinde bireyin ona özgü zorlantıları tespit edilir. Bu semptomlar günlük yaşama zarar vermeyecek şekle getirilmek amacıyla beceri geliştirmek amaçlı psikoterapi uygulanır. Duyusal hassasiyetleri azaltmak için duyusal entegrasyon terapisi yapılır. Aile terapisi ile çocuk, ergen ve bazı durumlarda yetişkinlere yönelik psikoeğitim içeren aile katılımlı seanslar gerçekleştirilir. Tedavi süreci sendromun zorluklarına dönük psikoterapi ve beceri geliştirme uygulamaları üstüne yürütülür.
İstanbul Asperger Sendromunun Tedavisi
Asperger Sendromu tedavisi kapsamında Uzman Klinik Psikolog Onur Cansız, hastalarının tedavi ve iyileşme sürecini yakından takip eder. Asperger Sendromu’nun belirtilerini ve etkenlerini tüm yönleriyle inceler. Psikiyatri desteği ile süreci yöneterek ekip çalışması sağlanmaktadır. Sadece İstanbul ile sınırlı kalmayan uzmanımız, online terapi desteğiyle mesafe gözetmeden tüm hastalarıyla iletişim hâlindedir. Asperger Sendromu teşhisi ve tedavi süreci hakkında daha fazla bilgi edinmek için online randevu sistemi üzerinden hemen iletişime geçebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Asperger Sendromu Genetik Mi?
Asperger sendromu genetik faktörleri içerisinde barındırmaktadır. Bu durum üzerinde sadece genetik faktörler etkili değildir. Sosyal öğrenme gibi çevresel etmenlerde önemli bir role sahiptir. Sonuç olarak Asperger sendromu genetik kökenli olabilir. Bazı durumlarda ise çevresel etmenler nedeniyle oluşmuş olabileceği düşünülmektedir. Bu durum bireyin kendine özel hikayesi ile anlaşılmaktadır.
Asperger Sendromu Tamamen Düzelir Mi?
Asperger Sendromu tamamen düzelmez, nörogelişimsel bir sorun olduğundan dolayı uygun destek ve tedavi ile bireyin sosyal beceri geliştirmesini sağlar. Zorluklarla başa çıkmasını ve bağımsız bir yaşama sahip olması önünde destekleyici olur. Erken müdahaleler semptomların hafifletilmesi ve yönetilmesi için önem taşır.
Asperger Sendromu Özel Eğitim Gerektirir Mi?
Asperger sendromu özel eğitim süreci gerektirir. Sosyal etkileşim zorlukları, iletişim becerilerinde eksiklikler ve zorluklar bireysel eğitim planıyla düzenlenebilir. Kişiye özel stratejiler beceri geliştirilmesini sağlar. Günlük yaşamda ve okulda akranlarıyla benzer gelişim sürecini takip etmeye yardımcı olur.
Aspergerli olduğumu nasıl anlarım?
Sosyal etkileşim zorlukları, yoğunlaşılmış ama çok dar ilgi alanları, tekrarlayan davranışları yapmayı tercih etmek, sosyal ipuçlarını anlamakta zorluklar ve mecaz olan kavramları algılayamamak gibi semptomlarla kendini gösterir. Bir tanı için uzman ile görüşmek gereklidir. Semptomlar kişiden kişiye, eğitim durumu, sosyal ekonomik seviyesi veya gelişim öyküsüne göre değişiklik gösterebilir.
Asperger sendromu yüz tipi farklı mı olur ?
Asperger sendromu yüz yapısında belirgin bir farklılık ile kendini göstermez. Asperger sendromunun belirtilerinde yüz tipi veya fiziksel özellikler yoktur. Bazı otizm ile ilişkili sorunların aksine Asperger sendromu fiziksel belirti semptomu yoktur.
